عفونت روده در کودکان: علل، علائم و راههای پیشگیری و درمان
عفونت روده در کودکان یکی از شایعترین دلایل مراجعه والدین به پزشک متخصص اطفال است. این بیماری که ممکن است توسط ویروسها، باکتریها یا انگلها ایجاد شود، میتواند باعث ناراحتیهای گوارشی، کمآبی بدن و حتی اختلال در رشد کودک شود. در این مقاله به بررسی علل، علائم، روشهای تشخیص، درمان و مراقبت از کودک مبتلا به عفونت روده میپردازیم.
علل عفونت روده در کودکان
عفونتهای رودهای میتوانند به دلایل مختلفی در کودکان بروز کنند. مهمترین علل عبارتند از:
ویروسها: مانند روتاویروس و نوروویروس که از شایعترین عوامل عفونت رودهای هستند.
باکتریها: مثل ایکولای (E.coli)، سالمونلا و شیگلا که معمولاً از طریق غذا یا آب آلوده منتقل میشوند.
انگلها: مانند ژیاردیا که در محیطهای غیر بهداشتی بیشتر دیده میشود.
عدم رعایت بهداشت، مصرف آب و غذاهای ناسالم، تماس با افراد آلوده یا بازی در محیطهای آلوده میتوانند احتمال ابتلا را افزایش دهند.
علائم عفونت روده کودکان
علائم بسته به نوع عامل بیماریزا ممکن است متفاوت باشند، اما علائم رایج شامل موارد زیر هستند:
اسهال (معمولاً آبکی یا بدبو)
استفراغ
دلدرد و گرفتگی شکم
تب
بیحالی و کاهش اشتها
نشانههای کمآبی بدن مانند خشکی دهان، کاهش ادرار یا گریه بدون اشک
در نوزادان و کودکان زیر ۲ سال، کمآبی میتواند به سرعت خطرناک شود و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
تشخیص عفونت روده در کودکان
پزشک متخصص اطفال با بررسی علائم، سابقهی پزشکی و در صورت نیاز، انجام آزمایشهای زیر به تشخیص میرسد:
آزمایش مدفوع برای شناسایی ویروس، باکتری یا انگل
آزمایش خون در موارد شدید برای بررسی میزان آب بدن و علائم عفونت
تشخیص دقیق به انتخاب روش درمان مؤثر کمک میکند.
درمان عفونت روده در کودکان
درمان عفونت روده به علت آن بستگی دارد:
ویروسی: درمان معمولاً حمایتی است (مایعات، استراحت، رژیم غذایی سبک)
باکتریایی: در موارد شدید ممکن است آنتیبیوتیک تجویز شود.
انگلی: داروهای ضدانگل مصرف میشوند.
نکته مهم این است که هیدراته نگه داشتن کودک (مصرف مایعات کافی) در اولویت درمان قرار دارد. در موارد شدید کمآبی، ممکن است نیاز به سرمدرمانی در بیمارستان باشد.
عوارض ممکن و پیامدهای بلندمدت عفونت روده در کودکان
اگر عفونت روده بهموقع تشخیص داده نشود یا درمان مناسب دریافت نکند، میتواند منجر به:
کمآبی شدید و شوک
نقص در جذب مواد غذایی
کاهش وزن یا تأخیر در رشد
عفونتهای سیستمیک در موارد نادر
رسیدگی به علائم اولیه میتواند از بروز این عوارض جلوگیری کند.
راهنماییهای کلی برای مراقبت از کودکان در حین و پس از عفونت روده
برای کمک به بهبودی کودک و جلوگیری از عود مجدد:
استفاده از مایعات شفاف مانند ORS یا سوپ رقیق
پرهیز از غذاهای سنگین، چرب و شیرین
رعایت کامل بهداشت فردی و شستن دستها
جایگزینی غذاهای سبک مانند برنج، سیبزمینی، موز رسیده
استراحت کافی و عدم فشار به کودک برای غذا خوردن
پس از بهبودی، تقویت سیستم ایمنی با تغذیه سالم و پروبیوتیکها توصیه میشود.
تأثیر عفونت روده در رشد و توسعه کودکان
عفونتهای مکرر رودهای ممکن است باعث:
کاهش جذب ریزمغذیها
تأخیر در رشد قدی و وزنی
کاهش تمرکز و انرژی کودک در دوره نقاهت
بنابراین مراقبت تغذیهای و پیگیری رشد کودک پس از عفونت بسیار مهم است.
جمعبندی
عفونت روده در کودکان یک بیماری شایع ولی قابل پیشگیری و درمان است. با آگاهی از علائم، علل و روشهای درمان، والدین میتوانند نقش مؤثری در حفظ سلامت کودک خود ایفا کنند. در صورت مشاهده علائم شدید یا ادامهدار، مشاوره با پزشک متخصص کودکان ضروری است.